Praktika onen sei osagaiak (6C)

Aurreko post batean zer den irakastea eta ikasketa-egoera bat diseinatzeko estrategiak aipatu nituen baina ezinbestekoa da horiekin batera irakaskuntzaren praktika onak ere aipatzea eta kontuan izatea. Azken finean, praktika onetan oinarritutako estrategiak dira ikasketa-egoeren arrakasta bermatuko dutenak.

Sei dira (6C) eskolaren praktika onen osagaiak:

1. Kolaborazioa (Collaboration):
   1. Talde-lana (benetakoa).
   2. Talde izaera indartu.
   3. Taldearen arrakasta bermatu.
   4. Laguntza, norabide guztietan.
2. Komunikazioa (Communication):
   1. Baliabide anitzak.
   2. Prozesuaren arkitektura (nondik norakoak eta zentzua).
   3. Lorpenak eta akatsak.
   4. Hedatu sortzen duguna: gelan eta komunitatean.
3. Edukiak (Content):
   1. Tresna anitzak.
   2. Elkarreragina sortu.
   3. Duguna *berritu.
   4. Aniztasuna kontuan hartu.
4. Pentsamendu kritikoa (Critical thinking):
   1. Egunerokotasuna landu eta aztertu.
   2. Atzokoa: lehenaldiko egoerak ezagutu eta horietan jarri.
   3. Kultura eta kulturartekotasuna.
   4. Arazoak ebatzi.
5. Sormena eta berrikuntza (Creative innovation):
   1. Sortzailea izan, sormena indartu.
   2. Zentzumen guztiak esnatu.
   3. Ohiko irakaskuntza-eskemekin apurtu.
   4. Ez izan beldurrik.
6. Autoestimua (Confidence):
   1. Heziketa emozionala landu.

Funtsezkoa da eskolaren etapa bakoitzean, curriculum zein ikastetxearen helburuen arabera, praktika onen errubrika sortzea eta aurrera eramatea. Bertan, praktika on bakoitzaren gutxieneko maila eta hobetze-proposamenak jaso behar dira, asmoa beti aurrerapausoak eta praktika ona bere osotasunean bermatzea izan behar delarik.

eDIGCOMP ikastaroan etapa bakoitzaren praktika onen errubrika orokorrak sortu ditugu, taldeka. Nire kasuan unibertsitate mailako praktika onen errubrikan parte hartu dut, bakarka (ez da inor gehiago animatu). Zentzu horretan, talde-lan bitxia izan da baina, era berean, erabat aberasgarria. Zalantzarik gabe, ariketari esker, aurrerapausoen eta, horretarako, praktika onak zehaztearen garrantzia eta beharraz jabetu naiz.

Sortutako errubrikak beste ikuspuntuen kontrastea eta osagarritasunaren beharra du. Beraz, sarrera hau nire ikaskideak bertan zehaztutako irizpideen inguruko feedbacka egitera animatzeko aprobetxatzen dut. Azken finean, nork ez du unibertsitatearen egitekoari buruz zer esanik?

Azkenik, behin errubrika amaituta, tamalez, zenbait ataletan jasotakoak errealitatetik oso urrun daudela konturatu naiz. Idatziz jaso arren, oraindik ere, unibertsitateak ez du lortu benetako talde-lana aurrera eramatea, sormena indartzea edota berrikuntzak modu flexiblean aplikatzea. Lan handia dugu aurretik!

Arazo-egoeren metodologia, ikasleen oinarrizko konpetentziak bermatzeko gako

Egun curriculumean oinarrizko konpetentziak garatzeko printzipio metodologikoak zehazten dira. Edukiak eguneroko bizitzarekin lotura izan behar dute eta horien lanketa egoera errealetan izan behar dute abiapuntua. Irakaslea izango da ikasketa-egoerak edota –eszenatokiak diseinatu eta antolatzearen arduraduna baina horien ebazpenean ikas-komunitate osoaren inplikazio aktiboa ezinbestekoa da. Horregatik, arazo-egoerak metodologia ikasleen oinarrizko konpetentziak bermatzeko estrategia ezin hobea da.

Arazo-egoeretan euren errealitatearekin lotura estua duen testuinguru eta arazoa aurkezten zaie ikasleei. Horri irtenbidea emateko (azken emaitza lortzeko) ikasleek jarduera anitzak eraman behar dituzte aurrea. Aurrerapauso bakoitzari esker ikasleek zeharka diziplina baitako zenbait konpetentzia landu dezakete eta, era berean, gaitasun digitala ere txertatzen da (informazioa bilatu, edukiak digitalki sortu, azken emaitza produkzio digital modura jaso…).

Berritzegune Nagusiak arazo-egoeretan oinarritutako zenbait unitate didaktiko landu eta guztion eskura jarri ditu Baliabide interesgarriak eta erabilgarriak benetan. Eta hona hemen nik sortutakoa (Gasteiz-en tranbia-linea berria?) , adibide gisa:

Era berean, norberak sortu dezake arazo-egoera bat. Egunerokotasuna, gertuko testuingurua eta taldearen ezaugarriak kontuan hartuta, edozein arazo-egoera lantzea posiblea da eta beti ikasketa-prozesu esanguratsua izango du bidelagun.

Arazo-egoeran oinarritutako unitate didaktikoa diseinatzerakoan, ezinbestekoa da testuingurua, arazoa eta helburua edo lortu beharreko emaitza ondo zehaztea. Ondoren, horretarako eman beharreko pausuak (jarduerak) eta erabili beharreko materialak (tresnak eta baliabideak) aldez aurretik zehaztu ditzakegu. Hala ere, egiteko modu bakarra ez dagoenez, pausu horien planifikazioa taldearen esku utzi ditzakegu, euren sormena eta erantzukizuna indartuz.

Orduan, ia konturatu gabe, arazo-egoera bakar baten gauzatzearekin hainbat konpetentzia lantzen direla konturatzen gara. Arazo-egoerak euren errealitatearekin lotura dutenez, ikasketak zentzu handia izango du, ikasleek konpetentziak zeharka garatuko dituzte eta euren inplikazio eta parte-hartzea nabarmenki areagotuko da.

Zer da irakastea? Ikasketa-egoera bat planifikatzeko estrategiak

Zer da irakastea? Irakastea ikasketa-egoera bat planifikatzea edota sortzea da. Horretarako, zenbait estrategia metodologiko erabiltzea ezinbestekoa da eta horietaz jabe izatea funtsezkoa.

Ainhoa Pujanak irakasteko oinarrizko bost estrategiak modu labur eta argian azaltzen ditu bideo honetan:

 

• Estrategia kognitiboak: erronkak eta azken produktua (arazo-egoerak), autoerregulazioa.
• Estrategia sozialak: kooperazioa eta gizarteratzea.
• Estrategia emozionalak: gamifikazioa, gelako giroaren zaintza, espektatiba altuak…
• Estrategia digitalak: informazioaren kudeaketa eta ekoizpen digitalak
• Kudeaketa-estrategiak: denborak, espazioak…

Kasu pertsonalean, estrategiaren bat azpimarratzekotan, kudeaketa-estrategien garrantzia goraipatuko nuke, edozein helburu, gaitasun edota estrategiaren oinarri baitira. Planifikazio egokia gako da arazo-egoerei erantzuteko, horietatik eratorritako gaitasunak garatzeko eta zerrendatutako estrategia guztiak modu egokian aplikatzeko.

Hala ere, ez dugu inoiz ahaztu behar estrategien arteko harreman estua. Gaitasunetan oinarritutako ikasketa-prozesu esanguratsua eta hori aurrera eramateko printzipio metodologikoak bermatzeko aipatutako estrategia guztiak kontuan hartzea ezinbestekoa da. Beraz, irakas-egoera arrakastatsuak sortzeko, estrategien arteko elkarreragina ziurtatu behar da.

Etxerako lanak, zergatik?

Askotan eztabaida dira langileen lan-orduak edota ordutegiak. Gero eta gehiago baloratzen da deskantsua eta familiarekin egoteko denbora. Historian zehar, asko borrokatu da langileen lan-baldintzen alde. Baina noiz aztertu eta aldatuko ditugu ikasleen lan-baldintzak?

Eskola gehienetan, ikasleei etxerako lanak bidaltzea eguneroko ekintza bihurtu da, irakasleen artean oso zabaldua dagoen ohitura baita. Baina zergatik bidaltzen dira? Zertarako? Onurarik lortzen da? Emaitza akademikoak hobeak dira?

Ikasleek, gutxienez, 6 ordu pasatzen dituzte eskolan. Horretaz gain, gehienek, eskolaz kanpoko ekintzetan parte hartzen dute. Eta etxera iristean, beste bi ordu inbertitu behar dituzte etxerako lanak egiten. Gure ikasleek ez dute bizitzeko denborarik!

Ikerketen arabera, etxerako lanek askotan onurarik ez dakarte. Gainera, batzuetan kalte ere eragin diezaiekete haurrei, gurasoei eta ikaskuntza prozesuari. Hala ere, irakasleen artean etxerako lanak gai tabua da eta gutxi dira etxerako lanak ez bidaltzea erabaki duten eskolak.

Esan bezala, etxerako lanen eztabaida mahai gainean dago eta, horren harira, abenduaren 4ean Edu Lartzangurenek iritzi-artikulu interesgarria idatzi zuen. Irakurtzera gonbidatzeaz gain, gure haurren lan-baldintzen inguruko hausnarketa egitea eskatzen dizuet. Haurren eskubideen borroka guztion borroka da!

Gelaren antolaketa haurren interesen arabera aldatu behar da

Aste honetan, blog batean irakurri dut “El miedo al aula desnuda” izenburupean idatzitako esperientzia eta iritzia. Bertan aipatzen diren gako eta argudioen ondorioz, gelaren antolaketa, erabilera eta apainketaren eragina eta garrantziaren inguruan hausnartu dut.

Gehienetan, guztiok “gela arruntak” bezala ezagutzen ditugunak aldez aurretik ezarritako txokoetan banatuta egoten dira, altzairu eta materialez beteta. Ohitura zabalduena da ikasturte osoan zehar beharko den materiala gelan izatea eta, batzuetan elementuren batzuk aldatzen badira ere, oinarrizko antolaketa bera ikasturte osoan zehar mantentzen da.

Badira, baina, beste aukera batzuk. “Pedagogias vivas” bezala ezagutzen direnak, hezkuntza eta haurra bera beste modu batera ulertzera gonbidatzen gaituzte, gela erabat moldagarria den espazio batean bihurtuz.

Gela haurren nahi, interes eta beharretara moldatu behar da. Haurren nahi, interes eta beharrak ikasturtean zehar aldatzen dira eta ondorioz, espazioaren antolaketa, erabilera eta apainketa haurrek bizi duten momentuarekin bat egin dezaten, ikasturtean zehar gela aldatu behar da. Aldaketa horretan, haurrak izan behar dira protagonista: gela haurren erabaki eta lanari esker eraiki eta apaindu behar da, gela haurrentzako gune esanguratsua bilakatuz eta haurren poztasuna ziurtatuz.

Irakasteko eta Ikasteko bideek bat egin behar dute

Hezkuntza hackeatu behar dugu

Blog honetan gure hezkuntza sistemaren aldaketa beharraren inguruan gauza anitz aipatu dira, baina oraingoan proposamen berri batekin nator: hezkuntza hackeatu. Guztion nahia norberaren zein ingurukoen zoriontasun eta osasuna da eta hori lortzeko, hezkuntza sistema tradizionalaren arabera, ikasi, karrera amaitu, lana bilatu eta ezkondu behar gara, bidean gure interes, sormen eta ametsak guztiz zapalduz.

Hurrengo bideoko umeak “Hackschooling” terminoa asmatu du, ezberdinak diren eskolek, eskola sistema tradizionalek zein gutariko edonork jarraitu beharko genukeen pentsamolde, ikuspegi, irakas-ikasteko metodologia edota bizitzeko modua izendatzeko. Gure interes eta esperientzietatik abiatu behar gara, gure sormen eta ezagutza lantzeko eta horrela guztion zoriontasun eta osasuna ziurtatu.Horregatik, gure eskolak hackeatu behar ditugu! Ikusi eta hausnartu

Experimektation

Oporrak baino lehen, bi irakasgaien arteko nahasketa bat proposatu ziguten, experimektation izeneko ariketaren bidez. Irakasgai, ordutegi, talde eta materiala nahastuz, eskola inklusiboa zer den eta hori lortzeko aurrera eraman behar diren aldaketak aztertu genituen eta gure ustez garrantzitsu edo aipagarrienak direnak hartuta mural polit batzuk prestatu genituen, batez ere, aurretik aipatutako figuren funtzioak azpimarratuz.

Prozesuan jasotako guztiarekin poster pertsonal bat prestatu dut, eskola inklusiboaren ezaugarri nagusiak eta hau bideratzeko beharrezkoak diren aldaketak jasoz. Hemen duzue, ea erabilgarria zaizuen, bai ikuspegi inklusiboa barneratzeko, bai gure eguneroko lanean egin beharreko aldaketak aurrera eramateko. Era simple eta laburrean egon arren inklusioaren defizioa eta hau lortzea beharrezkoa dena jasotzen saiatu naiz.

Aipatzea, proposatutako ariketa guztiontzat interesgarri eta motibagarria izan zela, eta gure inklusiaboren zabaltzeaz gain honetan sakontzeko aukera izan genuela modu alai eta parte hartzaile baten bidez, ideia paregabea! zorionak! 🙂

Involúcrame

Eskola Inklusiboaren inguruan hitz egiterakoan, askotan errepikatzen den ezaugarri garrantzitsu eta ezinbestekoa parte-hartzea da. Honi lotuta, aurreko egunean, sare sozialak ikuskatzen nituen bitartean, esaldi polit eta esanguratsua aurkitu nuen: “Esan eta ahaztuko dut, irakatsi eta gogoratuko dut, tartean sar nazazu eta ikasiko dut”. Parte-hartzea ikasketaren oinarria da.

Zine Forum metodologiaren alde

Sarrera hau ez idaztea nahiago nuke, baina tamalez, pasadan astean gelan bizi izandakoak hau egitera behartzen nau.

Nire lehen sarreran, metodologia atsegin baten aukeraketa eta erabileraren garrantziaz mintzatu nintzen. Metodologia motibazio handienaren edota motibazio ezaren oinarria izan daiteke. Era berean, motibazioa ikaskuntza esanguratsuaren funtsezko alderdia da. Ondorioz, metodologia motibagarri bat ikaskuntzaren helburuaren arrakasta lortzeko gakoa da.

Gure irakasletako batek, bere irakasgaia aurrera eramateko, pelikulen ikuskapen eta hauen inguruko “zine forum”etan oinarritutako metodologiaren alde egin du. Baina, honen aurrean aurkitu duen erantzuna oso desatsegina izan da, modu politean esatearren.

Pantaila handiko irudi sekuentziei esker, beste errealitate batzuk ezagutu ditzakegu, hauek barnetik ezagutu eta irakasle izateko hain garrantzitsua eta ezinbestekoa den hausnarketari ekin, ikaskuntza handiak barneratuz. Nor ez da “Rebelión en las Aulas” (James Clavell, 1967) pelikula ikusterakoan irakaslearen motibazio eta inplikazioaren garrantziaz ohartu? Nork ez du “Los chicos del coro” (Christophe Barratier, 2004) filma ikusterakoan artearen botereari buruz pentsatu? Edota, nork ez du beldurra sentitu “La ola”n (Dennis Ganse, 2010) erakusten den metodologiaren indarra ikusita?

Klasean pelikulak ikusteak abantaila erraldoi bat du, pelikula irakasle begien bitartez aztertzeaz gain, ikaskideen zein irakaslearen ikuspegi, pentsamendu, hausnarketa eta iritziak jasotzeko aukera eskaintzen du, norberaren hausnarketa propioa eta ikaskuntza ikaragarri aberastuz. Era laburrean esanda, ekintza aberasgarri eta eraginkorra. Metodologia erabat positiboa.

Hala ere, ekintza hauen aurrean, ikaskide batzuen erantzuna ez da batere positiboa. Batzuek, pelikula hauek Hollywoodeko filma arrakastatsuak ez direnez, aspertzen direla aitortzen dute, bestelako zereginetan denbora emanez. Beste batzuk aldiz, gelatik alde egiten dute, irakaslearen proposamena zein lana gutxietsiz eta teoria hutsa ez diren metodologiei bizkarra emanez.

Gaur ikaskideak direnak etorkizunean umeen garapenaren eta nortasunaren eraikuntzaren agente garrantzitsuenetako bat izango dira. Horregatik, horrelako ekintzak aprobetxatu eta hauetaz baliatu beharko ziren egingo duten lanaren inguruan sakonki hausnartzeko.

Haur Hezkuntzako haurrak ez dira jostailuak, euren nortasuna, izaera, emozioak, kognizioa eta azken finean bizitza eraikitzen ari diren pertsona txikiak dira eta gure errespetu osoa merezi dute. Errespetu hori, gehiago ikasteko eskaintzen dizkiguten aukera guztiak ondo aprobetxatuz adierazten da.

Beraz, lerro hauen bitartez, irakaslea bere metodologiarekin aurrera jarraitzeko animatzen dut. Era berean, beste errealitate batzuk ikustea eta hauek komentatzea eta barne hausnarketa aurrera eramatea gustuko ez dutenei, benetan Haur Hezkuntzako irakaslea zer den eta horrek zer eskatzen duen sakonki pentsatzea eskatzen diet.