#esperientziadigitalak borobilduz:teknologia berriak eta hezkuntza berrikuntzaren azken hausnarketa

Pixkanaka ikasturtea aurrera doa eta, horrekin batera, ikasgaiak borobiltzeko eta ixteko garaia da. Horregatik, sarrera honetan “hezkuntza ikerketa” ataleko sarrerak bildu, bertako #esperientziadigitalak baloratu eta horiei lotutako ikasgaiaren azken hausnarketa jasotzen da.

Bi izan dira psikodidaktika masterreko “teknologia berriak eta hezkuntza berrikuntza” ikasgaiaren helburu edota landutako eduki nagusiak:

• Teknologia berriak eta hezkuntza berrikuntzaren ikerketa
• Hezkuntza ikerketarako teknologiak

Lehenengo helburuari lotutako eskolek ikerketaren informazio iturri garrantzitsuenetako batean murgiltzeko aukera eskaini digute: ikerketa-taldeak. Teknologia nire interes-gune nagusietako bat izanik, oso interesgarria eta aberasgarria izan da gaiari lotutako ikerketa-taldeen lanak ezagutzea. Gainera, egindako ariketa eta hausnarketa pertsonalei esker, ikerketan zaintza teknologikoa oinarrizko eginkizuna dela barneratu dut.

Era berean, ikerketa aurrera eramateko teknika berriak ezagutu eta praktikan jarri ditugu: narratiba eta gertakari kritikoa. Hasieran egin beharrekoa ulertzea kostatu zitzaigun arren, ikaskideen artean norberaren gertakari kritikoaren sorkuntza anonimoa egiteko motibazioa eta inplikazioa nabaria izan da. Norberak barruan dituen arduren adierazpena indartzeaz gain, ariketak gure ahotsa zabaldu du, gizartea hobetzeko tresna ezin hobea dela baieztatuz.

Horretaz gain, bideoen bidez teknologiaren erabileraren eta pribatutasun irrealaren eta ikerketaren inguruan hausnartzeko aukera izan dugu. Teknologiaren erabilera gero eta hedatuago dago baina gutxi hausnartzen da horren erabilera kritikoari buruz. Ia ezinezkoa da momentu oro online ez egotea, baina, horretaz jabe izan behar gara eta online-jarrrera kritikoa eta arduratsua garatu.

Azkenik, laster tesia entregatu eta defendatuko duten bi doktoretza-ikasleren esperientzia eta ikerketa-lanak ezagutu ditugu. Ikerketan aurrera egiteko, besteen lanak ezagutzea derrigorrezkoa denez, hitzaldia interesgarria izan da. Baina, gure kasuan, interesgarriaz gain oso lagungarria izan da, doktoretza-bidaiaren inguruko zalantzak argitzen dituzten esperientziaren gakoak ezagutu baititugu. Mila esker gure galderak erantzuteagatik eta zorte on tesiaren azken txanpan!

Orokorrean, irakasgaiaren lehenengo atalari dagokionez, norberaren hausnarketa kritikoa indartzeko erabilgarria izan dela uste dut. Hala ere, talde-hausnarketa faltan bota dut. Bakoitzak ezagutzen edota jarraitzen dituen ikerketa-taldeen berri ematea oso aberasgarria litzateke, bideoek lantzen dituzten gaien inguruan taldean eztabaidatuz gero teknologiaren erabilera arduratsuaren inguruko ondorio politak jasoko genituzke eta, azkenik, gertakari kritikoaren prozeduraren zein bertan bildutako gaien inguruan hitz egiteko aukera izanez gero, teknika eta ardura-soziala hobeto barneratzeko aukera izango genuke. Hau da, esperientzia polit eta esanguratsuak izan arren, talde-dinamika indartzearen beharra azpimarratzen dut.

Honako sarreretan “Teknologia berriak eta hezkuntza berrikuntzaren ikerketa” atalari dagozkion ikasketa-prozesuak zein hausnarketak jasotzen dira:

Aurkezpena

Zaintza teknologikoa, ikerketa-taldeen errefernetziak jarraituz

Gertakari kritikoaren bitartez gure ahotsa zabaldu

Pribatutasuna eskatu arren, momentu oro datuak oparitzen digu

“The present”

Besteen esperientzietatik ikasiz

Ikasgaiaren bigarren atalean hezkuntza ikerketarako teknologietan zentratu gara. Ordenagailu-gelan, eskolaz-eskolaz, ikerketarako lagungarriak diren tresnak ezagutu ditugu, pixkanaka bakoitzak bere ikasketa ingurune pertsonala eraiki duen bitartean. Teknologia lagungarri izan dezan, gure lan-prozeduren jabe izan behar gara eta horiek aurrera eramateko eskura ditugun aukerak ezagutzea funtsezkoa. Momentu oro, gure egitekoari hobeto egokitzen den tresna aukeratu behar ditugu eta horretarako aukera-sorta aztertu behar da.

Nire esperientzia eta interesengatik, eskoletan aipatutako tresna gehienak aski ezagunak izan dira niretzat eta horrek tarte batzuk aprobetxatu ez izana du ondorio. Hala ere, eskoletan asko pentsatzea eragin didan kontzeptu bat aipatu da: infoxikazioa. Infoxikazioa ikerketaren gaitza baino, gizartearen gaitza dela esan dezakegu. Informazio-mota guztien gainkarga dugu eta hori bideratzen jakitea gure gizartearen gaitasun garrantzitsuenetako batean bilakatu da.

Gainera, ikerketan dauden lan-prozeduren ordena jarraitzeak oso lagungarria izan da, gure egitekoa barneratzeko. Lan-prozeduraz jabe zarenean, norberaren lana autoerregulatzea errazagoa gertatzen da eta guzti hori bizitzarako autoerregulazio-gaitasuna indartzeko baliagarria da.

Eskola dinamikoak izan dira, praktikan oinarritutakoak baina, aurreko atalean bezala, talde-lanari esker gaia aberasgarriagoa izango litzatekela uste dut. Ikasgaira aldez aurretik aukeratutako tresna eta lan-ohitura batzuekin goazela aprobetxatuta, norberaren esperientzia ikaskideekin partekatu eta eurena ezagutzea elkarrekin ikasteko aukera polita izango litzateke.

Honako sarreretan “Hezkuntza ikerketarako teknologiak” atalari dagozkion ikasketa-prozesuak zein hausnarketak jasotzen dira:

PLE: Zer da?

PLE: nabigatzailea aukeratzea, informazioa bilatzeko lehenengo urratsa

PLE:informazio-iturriak

PLE: edukiak sendatuz infoxikazioari aurre egin

Infoxikazioa eta eduki-sendaketa (informazio erabilgarria)

PLE: egin eta hausnartu

PLE: partekatu

PLE: lan kooperatiboa

Informazioa vs. Ezagutza

PLE: nola ikertzen dut?

Bestalde, psikodidaktikako masterreko ikasle gehienak irakasle izanik, ikasgaiaren ataltxo bat teknologia eta eskolaren arteko harremana esanguratsua lantzeko aprobetxatzeko proposamena egitea gustatuko litzaidake.

Teknologia gure bizitzaren parte da baina, oraindik ere, eskola eta teknologiaren arteko harremana nahiko ahula da. Teknologia garatu arren, hezkuntza-sistema ez da aldatu. Irakasleek teknologia eskolan nola aplikatu, nola erabili eta nola irakatsi ikasi behar dute. Aldi berean garrantzitsua da ikasleek teknologia modu eraginkorrean eta arduratsuan erabiltzen ikastea baina horretarako irakaslegoaren hausnarketa eta formakuntza ezinbestekoa da.

Ondorioz, nire blog pertsonalean teknologia, gaitasun digital, IKT, nortasun digitala eta guzti horiei lotutako sarrera ugari jasotzen dira. Hau da, blog honetan teknologia geletan lantzeko beste modu bat azaltzen duten sarrerak aurkitzea oso ohikoa da.

Robotika, programazioa (pentsamendu konputazionala), hausnarketa kritikoa, erabilera autonomoa… ikasleei modu globalean, esanguratsuan eta kooperatiboan ikasten ikasteko aukera ematen dieten ariketak dira. Horregatik, #esperientziadigital honetara gai horien inguruko ekarpenak ere gehitu ditut:

micro:bit, programazioaeskoletan

Tiching, hezkuntza arloko baliabide-biltegia

Umeak askatu!

Gertakari kritikoaren bitartez gure ahotsa zabaldu

Gure gizartea gero eta kontrolatuagoa dago eta horrek salatzeko edota protestatzeko beldurra handiagoa eta orokorragoa izatea du ondoriotzat. Isiltasun-politikek kritikotasunik gabeko hezkuntza eta gizartea dakar. Horri aurre egiteko, beharrezkoak dira erantzun bakarreko eta isiltasunaren dinamika apurtzen duten aktibistak.

Gertakari kritikoak teknika ezin hobea da gero eta isilduagoak diren ahotsak zabaltzeko eta, horrela, ardura soziala garatzeko. Gertakari kritikoak narrazio ez autoritarioa du oinarri eta gizartearen transformazioa helburu.

Horregatik, guk gure gertakari kritikoa aukeratu, modu laburrean idatzi eta, komunikazio-estrategiak eta multimedia-hizkuntza erabiliz, bideoan grabatu dugu.

Anonimotasuna izan da nagusi. Modu sinple eta laburrean egin dugunez, ez ditugu bete gertakari kritikoaren pausu edota prozedura guztiak baina, hala ere, oso aberasgarria eta gure ahotsak zabaltzeko erabilgarria izan da.

Jasotako gertakariek gure artean ardura handia sortzen dituzten gaiak biltzen dituzte. Hausnarketa pertsonala indartzeko bide izan da eta, era berean, gertatzen dena ulertzeko eta horren inguruko kontzientzia garatzeko aukera eman digu.

Gertakari kritikoaren teknikari esker, ardura eta arazoen ebazpenari garrantzia ematen zaio, hezkuntza eta, aldi berean, gizartea eraldatuz. Ondorioz, gertakari kritikoaren teknika zein aurrera eramandako ariketa txikia, giza zientzietako edozein ikerketa edota norberaren barne-hausnarketa aurrera eramateko teknika egokia eta erabat aberasgarria izateaz gain, gizartearen ardura soziala garatzeko eta justizia soziala lortzeko bidea da.

Yolanda Arrieta: Haur Literaturari hitzak jarriz

Gaur  Yolanda Arregi etorri zaigu klasera, eta azkenaldian dudan lan kargaren ondorioz nire burutik pasatzen direnak hemen plasmatzeko denbora gutxi izan arren,   berari esker bizi izan dugun esperientzia eta sentimenduak aipatzea derrigorrezkoa da, benetan egun polita bizi izan dugulako.

Yolanda euskal idazle handia da, haur eta gazte literatur izenburu askoren atzean dagoen izena. Idazteaz gain, hitzak eta kontuak maite ditu, eta istorioei ahotsa jartzean guztion arreta erraztasunez lortzen du. Haurrekin kontu kontari nola ibili azaldu digu era erakargarri eta hunkigarrian.  Hitzaldi magistral-akademiko eta aspergarriaren teknika alde batera utzita, bere azalpenak gertutik eta era parte hartzailean eta esanguratsuan ematen ditu, gure etorkizuneko lanaren garrantzia azpimarratuz eta egunero ikasten jarraitzeko energia transmitituz.

Transmititu, hori izan da Yolandaren helburua, ez irakatsi. Bere esanetan, gure eginbeharra haurrei literatura transmititzea da, literaturak eskaintzen diguna barruko begiekin ikusteko gaitasuna garatzea, eta ume bakoitzaren irudimen pertsonala elikatzea. Eta berak transmititu diguna umeekiko eta haur literaturarekiko maitasun handiaz gain, ilusioa izan da, ametsak jarraitzeko indarra ematen dizun ilusioa.

Literaturaren garrantzia eta gure ahozko kontaketak nola egin azaltzeko oinarrizko hiru elikagaiak aipatu ditu: ogia, lagunak eta istorioak. Ogiaren bidez gorputza elikatzen dugu, lagunei esker bihotza eta istorio edo kontuek aldiz gure arima elikatzen dute. Txikiak garenean, janaria, ogia, mastekatua eman  behar diguten bezala, istorioak ere mastekatuak jaso behar ditugu. Horregatik, Yolandak, umeei istorioak kontatzerakoan erabiltzen ditugun erritmo, ahots, bolumen, mugimendu eta bestelako teknikei erreparatu dio, taldean egindako ariketa ezberdinen bidez ezaugarri bakoitzaren erabilera eta esanahia esperientzia eta ikasteka pertsonalean bihurtuz .

Ahozko kontaketaren bidez umeari bidaiatzeko aukera izan behar diogu. Haur poemak jolasteko aprobetxatu behar ditugu, abestu eta dramatizatuz. Hitzen bidez emozioei buelta eman behar diegu. Literatura elkarrekin bizi behar dugu,  zoriontasuna lortuz. Fantasia disfrutatu.

Ispilu handia hautsi zait

mila zatitan;

orain ditut mila ispilu,

zati txikitan.

(Pupuan trapua. Xabier Olaso. Pampiela)