Mas allá del espejo

Mas allá del espejo (2006) – Joaquim Jordà

Agnosia eta alexia bi garun gaixotasun dira eta errealitatearen pertzepzioan eragin zuzena du, ikusmen informazio prozesuan eraldaketak sortzen baitituzte. “Mas alla del espejo” dokumentalaren bidez gaixotasun hau duten pertsonen bizitza ezagutzeko aukera dugu, bizitza erraza ez dela gogoratuz.

Protagonistek kausa eta ondorio ezberdinak izan dituzten arren, guztiek gauza bat dute komunean: aurrera egiteko indarra. Hasieran egoera gogorrak bizi izan zituzten, bizi zaren mundua ez ulertzea oso nekagarria baita, prozesuan pertsona bezala guztiz aldatzen zarela aitortzen dutelarik. Baina pixkanaka, laguntza ugari, lan gogorra eta bakoitzaren indarrari esker, aurrera egin dute, bidean aurkitzen duten zailtasun bakoitzari erantzunez eta oztopoak gaindituz.

Dokumentala ikusten nuen bitartean antsietate handia sentitu nuela onartu behar dut, gertatzen zaiena zein mundua ulertzeko eta munduan bizitzeko duten modua ulertzea asko kostatzen zaidalako, baina batez ere, horrelako gaixotasun bat izatea eta zure ingurukoek, nahiz eta mila aldiz azaldu, zure testuingurua hautemateko era ez dutela ulertzen ikusteak oso zaila izan behar dela pentsatzen dudalako. Eta guzti hau, borroka eta laguntasunaren esanahia ekintzen bidez plasmatzen den bitartean transmititzen da, ikaragarria!

Bukatu baino lehen, dokumentalaren esaldi bat azpimarratzea ezinbestekoa dela uste dut: “El residuo de la sociedad”. Esaldi honek, eskolako psikologo-orientzaileak esaten zion Esther Chumillas-eri, ez zuela ezertarako balio gehituz. Nola da posiblea laguntza profesional baten hitzak horiek izatea? Arduratzeko modukoa da. Zoritzarrez, profesionalak deitzen diren askok profesionaltasunaren kontzeptua pixka bat  okertuta dutela uste dut, eta horregatik, askotan, bestearen lana errespetatuz eta noski, zalantzan jarri gabe, baina gure ikasleek jasotzen duten laguntzaren egokitasunaren baieztapena  aztertzea funtzio garrantzitsu bezala azpimarratuko nuke.

Elling – Petter Næss (2001)

Pelikula honek gure errealitatearen inguruan pentsatu eta hausnartzeko aukera paregabea eskaintzen digu. Gainera oso atsegina eta hunkigarria da. Beraz, erabat gomendagarria.

Gure artean, norberak bere berezitasunaren jabe izanik, guztiok gara berdinak, guztiok gara ezberdinak. Batzuetan, berezitasun hori, nahastetzat jotzen da, edo Ellingen hitzek azaltzen duten bezala, nahasketa etapan dauden pertsonak direla ulertzen da.

“Algunos se hacen los locos, pero usted esta loco de verdad”

Ellingen kasuan, gehiegizko babesa jaso duen ume bat izan zen. Ondorioz, gaur egun, leku guztietara berarekin doazen bi lagun ditu: bertigoa eta antsietatea. Hori dela eta, kalera irtetzeko laguntza behar du eta taberna bateko mahaitik komunera joateko aldiz, munduko ausardi guztia.

Istorioaren hasieran, bere muga (bertigoa eta antsietatea) dela eta, Elling zentro psikiatriko batean ingresatua dela ikusten dugu. Baina, gerora, bere gelakidearekin batera, modu autonomoan bizitzeko aukera du. Autonomiaren bidez Elling-i bere muga gainditzeko aukera eskaintzen diote, autonomia esperimentatzerakoan beldurrak eta oztopoak gainditzen aukerak sortzen baitira.

“Me siento seguro a su lado a pesar de que es la persona mas simple del planeta”

Batak besteari laguntza eskaintzen dio, segurtasuna, eta harremanen bidez euren nortasuna eta egunerokotasuna nola eraiki ikasten dute. Azkenik, euren arteko oreka aprobetxatuz, gizartean txeratzeko gaitasuna lortzen dute. Gainera, guzti honi esker, bakoitzak bere oreka pertsonala aurkitzen du, norberaren funtzioaren bilaketan arrakasta lortuz eta gustuko dutena landuz. Bestela esanda, mugak izan arren, gizarteko beste edozein banakako bezala, helburuak dituzte eta, aukera eskaintzen dietenean, helburu horiek lortzea euren motibazioa nagusia bilakatzen da.

Berezia ez da txarraren sinonimoa. Kasu batzuetan laguntza beharrezkoa izan arren, ez dugu inoiz ahaztu behar aurrera egiteko guztiok ekintza txikiak zein aukera berdinak behar-beharrezkoak ditugula. Behar bat erantzun eta gero egoera normalizaziorantz bideratu behar da. Aurrera egiteko jarrerak benetan aurrera egiteko aprobetxatu behar dira. Bizitza eraikitzeko norberaren nortasuna, izaera eta autonomia lantzeko aukeren eskaintza ezinbestekoa da.

Horregatik, pertsona batek, momentu jakin batean, laguntza bereziaren beharra izan arren, ez da pertsona hori betirako etiketatu eta gizartetik banatu. Garapena jarraitu eta garapenari jarraipena ematea ezinbestekoa da. Autonomia lagunen, harremanen, beldurren, egunerokotasuneko ikasketa berrien eta bizitza errealeko esperientzien bidez eskuratzen da. Garatzeko normalizazioa behar da.

“¡LO CONSEGUÍ!

Ezin da inoiz aurrean dugun pertsonaren gaitasuna zalantzan jarri hori lortzeko aukera eskaini gabe. Gure aurrean dugun pertsona arraro edo bitxia bezala etiketatu aurretik, guztiok ezberdinak eta, aldi berean, berdinak berdinak garela gogoratu behar dugu. Guztiok gure beldurrak gainditzeko aukerak eta autonomia behar dugu. Guztiok gara Elling.