Blogaren artxiboa
Umeak askatu!
Detergente iragarki bat izan arren, 10 herrialdetako 12.000 gurasoekin egindako ikerketa bateko emaitzetan oinarritzen da. Ikerketan jasotako datuen arabera, 5 eta 12 urte bitarteko haurrek ez dituzte egunean 30 minutu baino gehiago pasatzen aire zabalean, EEUUko segurtasun handiko espetxeetako presoek baino askoz gutxiago.
Bideoan, Indianako (EEUU) Wabash Valley segurtasun handiko espetxeko presoentzat kanpoan egoteko duten denboraren garrantzia jasotzeaz gain, presoek aipatutako datua ezagutzen duten momentua eta erantzunak ere jasotzen dira.
Marka eta merkatua alde batera utzita, datuetan zentratzen bagara, bideoak hausnartzeko gonbidapen polita luzatzen digu.
PLE: nola ikertzen dut?
Behin PLEa zer den eta nola osatzen den barneratu dugunean, gure PLEa diseinatzeko eta, batez ere, horren inguruan hausnartzeko momentua da.
Edozein ikaskuntza- edota ikerkuntza-prozesu aurrera eramateko, ezinbestekoa da norbere ikasketa ingurune pertsonalaz kontziente izatea. PLEaz kontziente izateak norberak ikasketa edota ikerkuntza-prozesua aurrera eramateko erabiltzen dituen fase, estrategia eta baliabideak aztertzea dakar. Era berean, azterketa horrek norbere lana antolatzeko eta egiteko moduaren inguruko hausnarketa bideratzen du.
Hau da, PLEak gure egitekoaren ezaugarri nagusiak jasotzen ditu eta horri esker, gure ikasketa ingurune pertsonalaren indarguneak eta ahulguneak identifikatu ditzakegu. PLEa gure ikaskuntza- edota ikerketa-prozesua baloratzeko ezinbesteko tresna da eta eraginkortasuna lortzeko gakoa.
Hona hemen nire PLEa, ikaskuntza, irakaskuntza eta ikerketan aurrera egin ahala moldatu eta eguneratu beharko dena:
Gertakari kritikoaren bitartez gure ahotsa zabaldu
Gure gizartea gero eta kontrolatuagoa dago eta horrek salatzeko edota protestatzeko beldurra handiagoa eta orokorragoa izatea du ondoriotzat. Isiltasun-politikek kritikotasunik gabeko hezkuntza eta gizartea dakar. Horri aurre egiteko, beharrezkoak dira erantzun bakarreko eta isiltasunaren dinamika apurtzen duten aktibistak.
Gertakari kritikoak teknika ezin hobea da gero eta isilduagoak diren ahotsak zabaltzeko eta, horrela, ardura soziala garatzeko. Gertakari kritikoak narrazio ez autoritarioa du oinarri eta gizartearen transformazioa helburu.
Horregatik, guk gure gertakari kritikoa aukeratu, modu laburrean idatzi eta, komunikazio-estrategiak eta multimedia-hizkuntza erabiliz, bideoan grabatu dugu.
Anonimotasuna izan da nagusi. Modu sinple eta laburrean egin dugunez, ez ditugu bete gertakari kritikoaren pausu edota prozedura guztiak baina, hala ere, oso aberasgarria eta gure ahotsak zabaltzeko erabilgarria izan da.
Jasotako gertakariek gure artean ardura handia sortzen dituzten gaiak biltzen dituzte. Hausnarketa pertsonala indartzeko bide izan da eta, era berean, gertatzen dena ulertzeko eta horren inguruko kontzientzia garatzeko aukera eman digu.
Gertakari kritikoaren teknikari esker, ardura eta arazoen ebazpenari garrantzia ematen zaio, hezkuntza eta, aldi berean, gizartea eraldatuz. Ondorioz, gertakari kritikoaren teknika zein aurrera eramandako ariketa txikia, giza zientzietako edozein ikerketa edota norberaren barne-hausnarketa aurrera eramateko teknika egokia eta erabat aberasgarria izateaz gain, gizartearen ardura soziala garatzeko eta justizia soziala lortzeko bidea da.
“The present”
´The Present´ Jacob Frey-ek Banden-Württemberg zine-akademiarako egindako tesiaren parte da.
Dagoeneko munduko 900.000 pertsonek ikusi dute metraje laburreko filma eta 50 sari baino gehiago irabazi ditu 180 zine-jaialditan.
Hitz gutxitan, hunkitzen eta hausnarketara gonbidatzen duen elkarrizketa-bisual ederra:
The Present from Jacob Frey on Vimeo.
Urrats berriak, eduki berriak
Azken aldian, esku artean nire ekarpenen txoko honetan partekatzeko gauza ugari izan arren, ez dut pantailaren aurrean lasai esertzeko aukerarik. Horren arrazoi nagusietako bat nire ibilbide akademiko-profesionalaren hurrengo urratsean aurrera egitearen erabakia izan da: psikodidaktikako hezkuntza ikerketa masterra egitea (eta horren suposatzen duen lan-kargari aurre egitea).
Kasu gehienetan joera hezkuntza ume, eskola eta irakasleekin edota, nagusien kasuan, apunte, azterketa eta irakasleekin soilik lotzea izan arren, ikerketa ere hezkuntzaren alor garrantzitsu bat da. Hezkuntza ikerketak, gure hezkuntzaren errealitatea ezagutzea helburutzat izateaz gain, hezkuntza tresnak, hezkuntza praktikak eta, zergatik ez, hezkuntza sistemaren hobekuntza lortu nahi du.
Hezkuntza ikerketaren lerroetako bat teknologia berriak eta hezkuntza berrikuntza da. Horregatik, psikodidaktikako masterreko ikasgai batek izen bera du eta horren helburu nagusiak ikerketa-lerroari lotutako ikerketak eta horien ezaugarriak ezagutzea zein teknologiaren erabilpenaren inguruko hausnarketa kritikoa indartzea dira.
Ikasgaiko helburuak lortze aldera, irakasleak gure bereganatutako ezagutza berriak, bizitako esperientzia digitalak edota aurrera eramandako taldeko zein banakako hausnarketak munduarekin partekatzea proposatu digu. Nire kasuan, gaiak nire bi interes-gune nagusiak landu eta biltzen dituenez, guzti horiek nire ekarpenen txoko pertsonalean argitaratzea erabaki dut.
Horregatik, gaurtik aurrera, orain arte landutako hezkuntza gai anitzei hezkuntza ikerketa eta hezkuntza berrikuntzaren ikerketa-lerroari lotutako gaiak batuko zaizkie. Sarrera horietan, idazketaren hausnarketa- eta sakonketa-boterea aprobetxatuko da. Oraingoan ere, narrazioa izango da oinarri eta sarrera bakoitzean edukia zein hausnarketa uztartuko da.
Gerora ikasgaiaren bilakaera identifikatze aldera, gai berri horiei lotutako sarrerak “hezkuntza ikerketa” atalean kokatuko dira eta #psikodidaktika eta #esperientziadigitalak etiketak izango dituzte.
Etxerako lanak, zergatik?
Askotan eztabaida dira langileen lan-orduak edota ordutegiak. Gero eta gehiago baloratzen da deskantsua eta familiarekin egoteko denbora. Historian zehar, asko borrokatu da langileen lan-baldintzen alde. Baina noiz aztertu eta aldatuko ditugu ikasleen lan-baldintzak?
Eskola gehienetan, ikasleei etxerako lanak bidaltzea eguneroko ekintza bihurtu da, irakasleen artean oso zabaldua dagoen ohitura baita. Baina zergatik bidaltzen dira? Zertarako? Onurarik lortzen da? Emaitza akademikoak hobeak dira?
Ikasleek, gutxienez, 6 ordu pasatzen dituzte eskolan. Horretaz gain, gehienek, eskolaz kanpoko ekintzetan parte hartzen dute. Eta etxera iristean, beste bi ordu inbertitu behar dituzte etxerako lanak egiten. Gure ikasleek ez dute bizitzeko denborarik!
Ikerketen arabera, etxerako lanek askotan onurarik ez dakarte. Gainera, batzuetan kalte ere eragin diezaiekete haurrei, gurasoei eta ikaskuntza prozesuari. Hala ere, irakasleen artean etxerako lanak gai tabua da eta gutxi dira etxerako lanak ez bidaltzea erabaki duten eskolak.
Esan bezala, etxerako lanen eztabaida mahai gainean dago eta, horren harira, abenduaren 4ean Edu Lartzangurenek iritzi-artikulu interesgarria idatzi zuen. Irakurtzera gonbidatzeaz gain, gure haurren lan-baldintzen inguruko hausnarketa egitea eskatzen dizuet. Haurren eskubideen borroka guztion borroka da!
Gelaren antolaketa haurren interesen arabera aldatu behar da
Aste honetan, blog batean irakurri dut “El miedo al aula desnuda” izenburupean idatzitako esperientzia eta iritzia. Bertan aipatzen diren gako eta argudioen ondorioz, gelaren antolaketa, erabilera eta apainketaren eragina eta garrantziaren inguruan hausnartu dut.
Gehienetan, guztiok “gela arruntak” bezala ezagutzen ditugunak aldez aurretik ezarritako txokoetan banatuta egoten dira, altzairu eta materialez beteta. Ohitura zabalduena da ikasturte osoan zehar beharko den materiala gelan izatea eta, batzuetan elementuren batzuk aldatzen badira ere, oinarrizko antolaketa bera ikasturte osoan zehar mantentzen da.
Badira, baina, beste aukera batzuk. “Pedagogias vivas” bezala ezagutzen direnak, hezkuntza eta haurra bera beste modu batera ulertzera gonbidatzen gaituzte, gela erabat moldagarria den espazio batean bihurtuz.
Gela haurren nahi, interes eta beharretara moldatu behar da. Haurren nahi, interes eta beharrak ikasturtean zehar aldatzen dira eta ondorioz, espazioaren antolaketa, erabilera eta apainketa haurrek bizi duten momentuarekin bat egin dezaten, ikasturtean zehar gela aldatu behar da. Aldaketa horretan, haurrak izan behar dira protagonista: gela haurren erabaki eta lanari esker eraiki eta apaindu behar da, gela haurrentzako gune esanguratsua bilakatuz eta haurren poztasuna ziurtatuz.
Jostailuak: Merkatua vs. Gure ardura
Aurreko sarreran aipatu dudan bezala, jostailuek haurren hezkuntzan eragin handia duten elementuetako bat da, euren sozializazio agenteetako bat jolasa da. Hau kultura patriarkalak bultzatzen dituen genero banaketa diskriminatorioan oinarrituta badago, gure haurrek zailtasun handiz barneratuko dute guztiontzako beharrezko eta aberasgarria den berdintasunaren balioa (genero ezberdintasunak ez du soilik emakumea diskriminatzen, kultura matxistaren ondorioz gizonezkoa ere galtzailea da, bere nortasuna era askean eraikitzeko aukerarik ez duelako).
Arazo honen aurrean, askok, norberaren erantzukizunaren ardura hartu beharrean, merkaturen ezarpenei egotziko die errua. Eta ez da gutxirako, gaur egun merkatuak jostailuak eskaini eta saltzeko dituen estrategiak erabat sexistak eta lotsagarriak baitira.
Orain esandakoa konprobatzeko gabonetako jostailu katalogoak hartu besterik ez dugu. Garai batean katalogoa orrialde urdin eta arrosetan banatzen zen. Horren kontra egindako lan handiaren ondorioz sailkapen zentzugabe hori gainditu dugu. Baina oraindik lan handia dago egiteko. Gaur egungo katalogoen sailkapenak, nahiz bi kolore (genero) araberakoa ez izan, oraindik ere berdintasunaren adibide izatetik urrun daude. Nire esku artean izan ditudan azken katalogoetan jostailuak motaren arabera sailkatzen dira, hau da, bizikletak bizikletekin, panpinak panpinekin. Hori bai, atalaren arabera, jostailuekin jolasten agertzen direnak beti genero berdinekoak dira, kotxeen atalean guztiak mutilak eta sukaldeen atalean berriz guzti guztiak neskak.
Gainera, orain arte jostailu neutroak izan direnak azken urteetan aldatu egin dira, neskentzako eta mutilentzako produktu ezberdinak eskainiz eta generoen arteko ezberdintasunak eta estereotipo sexistak indartuz. Honen adibide argia LEGO da. Orain dela urte askotako produktua eta gaur egungoa alderatzea nahikoa da gure gizarteak egiten ari den atzera pausoaz konturatzeko. Lego-rena ez da kasu isolatua. Hurrengo estekan azken urteetan aldatu diren jostailuetako batzuk aipatzen dira. Benetan hausnarketa sakona eskatzen duten aldaketak dira.
Jostailuen bilakaera (inglesez)
Hori gutxi balitz, jostailu dendetan dauden profesionalen ikuspuntua era aipatu behar da. 2014. urtean, puzzle bat erosteko asmoarekin sartzen zara Bilboko jostailu denda batean, bai, irudi zehatz bat osatzeko helburuarekin pieza ezberdinak elkartzea eskatzen dizun jolas horietako bat erosi nahi duzu. Dendariari zure nahia aipatzerakoan, honek galdera batekin erantzuten dizu: norentzat da? neska edo mutila?. Hau, zoritxarrez, ez da asmatutako egoera bat, nire lagun bati gertatutaren istorioa erreala da, benetakoa. Oraindik harrituta eta zeharo beldurtuta nago. Norbaitek neska eta mutilen puzzleen arteko ezberdintasunak ezagutzen baditu, mesedez, azaldu.
Esan bezala, merkatuaren teknikak erabat atzerakoiak eta diskriminatzaileak dira, baina, ezin dugu gure erantzukizuna horren atzean ezkutatu. Jostailu horiek aukeratu, erosi eta umeei eskaini edo ez erabakitzen dutenak gu gara. Gure inguruan dauden haurren jostailu eta jolas eskaintza gure menpe dago. Azken hitza gurea da, eta eskaintza hori zabal eta anitza izatearen ardura baita. Gure esku dago kultura matxistak ezarritako pentsamendu, jokabide eta jarduera banatuak jostailuen bidez transmititu eta zabaltzea edo ez. Merkatuak ez ditzala gure haurren nortasun eta interesak eraiki, gure umeek esperimentatzeko, konparatzeko, hausnartzeko eta era askean erabakitzeko eskubidea baitute.
Hezkuntza-premia bereziak gaur egun: hausnarketa
Hezkuntza premia berezi eta hauei erantzuteko ditugun laguntzen inguruan irakurri eta idazten nuen bitartean, gaur egungo egoerari buruz hausnartzea halabeharrezkoa izan da.
Pedagogia terapeutikoaren kontzeptualizazio klasikoak argi eta garbi adierazten du hezkuntza berezia terminoa hezkuntza arruntaren ezberdina den hezkuntza mota dela, eta nahiz eta bilakaera positiboa izan, hezkuntza orokorretik bereizten dela.
Bi hezkuntza mota badaude, eta ondorioz, tamalez, bi ikasle mota daude: arrunta eta berezia, azkenengo hau urritasun, ezintasun edo minusbaliotasunen bat diagnostikatzen zaion haurra delarik.
Hainbatetan aipatu dugu, eskola inklusiboaren ikuspegian, ume bakoitzaren ezberdintasunak kontuan hartuta, ume guztiak batera eta berdintasunean hezteko eskubidea bermatu behar dugula. Ondorioz, behar berezia duena, eskola da, eta ez ezintasun edota urritasun zehatz bat duen haurra.
Normalizazio eta inklusioarekin aurrera jarraitzen badugu, eta bilakaera positiboari jarraipena emateko lana elkarlanean eta era bateratuan egiten bada, etorkizunean, hezkuntza premia bereziak, hezkuntza orokorrak erantzuten dituen premiak izango dira, bi hezkuntza mota eta ondorioz, bi ikasle mota bakarrean bihurtuz.
Kanpo laguntzei dagokienez, terminologiaren aldaketa gertatu behar dela defendatzen dut. Behar espezifiko bati erantzuna emateko talde profesionalak bezala definitu beharko ditugu, eskola komunitateko parte direlarik. Kanpo laguntzak hitzarekin, nire ustez, eskolaren testuingurutik kanpoko arazo bati erantzuna emateko laguntza dela adierazten da. Horregatik, profesional hauek, kanpoko laguntzak izan beharrean, eskolarekin elkarlanean dauden profesionalak izan beharko ziren. Eta errealitatean, hori da euren lana, horregatik diot aldatu beharrekoa izena dela (inoiz ez euren lana, hau ikaragarria baita).
Nire ametsa, orain hezkuntza premia berezia bezala sailkatzen den urritasunen bat duen ume baten beharra etorkizunean hezkuntza, arazo handirik gabe, erantzuten dakien beharra izatea da. Ume bakoitzaren beharra guk erantzun behar dugun beharra da, eta ezin dugu hau berezia bezala izendatu, horrela, gure eskola bere ezaugarrietara moldatzeko aukera ez duela aitortzea baita.
Laburbilduz, eskolak, ikuspegi inklusiboa bermatzeko, ikasleei hezkuntza erantzuna ematearen funtzioa bete behar du, hauen beharrak era globalean ikusita, eta pertsona guztiaren gainetik lehenesten. Gure hezkuntza guztiontzako hezkuntza izan behar da, guztiei erantzuna emateko ahalmena duena, bestelako hezkuntza azpimotak ezabatuz. Gaur egungo laguntza bereziak eskolaren ezaugarri orokorretan bihurtu behar dira.
Etorkizuneko benetan guztiontzako hezkuntza eraiki dezagun!