Praktika onen sei osagaiak (6C)

Aurreko post batean zer den irakastea eta ikasketa-egoera bat diseinatzeko estrategiak aipatu nituen baina ezinbestekoa da horiekin batera irakaskuntzaren praktika onak ere aipatzea eta kontuan izatea. Azken finean, praktika onetan oinarritutako estrategiak dira ikasketa-egoeren arrakasta bermatuko dutenak.

Sei dira (6C) eskolaren praktika onen osagaiak:

1. Kolaborazioa (Collaboration):
   1. Talde-lana (benetakoa).
   2. Talde izaera indartu.
   3. Taldearen arrakasta bermatu.
   4. Laguntza, norabide guztietan.
2. Komunikazioa (Communication):
   1. Baliabide anitzak.
   2. Prozesuaren arkitektura (nondik norakoak eta zentzua).
   3. Lorpenak eta akatsak.
   4. Hedatu sortzen duguna: gelan eta komunitatean.
3. Edukiak (Content):
   1. Tresna anitzak.
   2. Elkarreragina sortu.
   3. Duguna *berritu.
   4. Aniztasuna kontuan hartu.
4. Pentsamendu kritikoa (Critical thinking):
   1. Egunerokotasuna landu eta aztertu.
   2. Atzokoa: lehenaldiko egoerak ezagutu eta horietan jarri.
   3. Kultura eta kulturartekotasuna.
   4. Arazoak ebatzi.
5. Sormena eta berrikuntza (Creative innovation):
   1. Sortzailea izan, sormena indartu.
   2. Zentzumen guztiak esnatu.
   3. Ohiko irakaskuntza-eskemekin apurtu.
   4. Ez izan beldurrik.
6. Autoestimua (Confidence):
   1. Heziketa emozionala landu.

Funtsezkoa da eskolaren etapa bakoitzean, curriculum zein ikastetxearen helburuen arabera, praktika onen errubrika sortzea eta aurrera eramatea. Bertan, praktika on bakoitzaren gutxieneko maila eta hobetze-proposamenak jaso behar dira, asmoa beti aurrerapausoak eta praktika ona bere osotasunean bermatzea izan behar delarik.

eDIGCOMP ikastaroan etapa bakoitzaren praktika onen errubrika orokorrak sortu ditugu, taldeka. Nire kasuan unibertsitate mailako praktika onen errubrikan parte hartu dut, bakarka (ez da inor gehiago animatu). Zentzu horretan, talde-lan bitxia izan da baina, era berean, erabat aberasgarria. Zalantzarik gabe, ariketari esker, aurrerapausoen eta, horretarako, praktika onak zehaztearen garrantzia eta beharraz jabetu naiz.

Sortutako errubrikak beste ikuspuntuen kontrastea eta osagarritasunaren beharra du. Beraz, sarrera hau nire ikaskideak bertan zehaztutako irizpideen inguruko feedbacka egitera animatzeko aprobetxatzen dut. Azken finean, nork ez du unibertsitatearen egitekoari buruz zer esanik?

Azkenik, behin errubrika amaituta, tamalez, zenbait ataletan jasotakoak errealitatetik oso urrun daudela konturatu naiz. Idatziz jaso arren, oraindik ere, unibertsitateak ez du lortu benetako talde-lana aurrera eramatea, sormena indartzea edota berrikuntzak modu flexiblean aplikatzea. Lan handia dugu aurretik!

Gaitasun digitala, teknozentrismotik haratago

Gaitasun digitala gaitasun teknologikoa baino zerbait gehiago da. Urte askotan zehar eta, zoritxarrez, oraindik ere burugogor karratu batzuetan, uste izan da aro digitalaren oinarria tresnak direla. Hau da, teknologian garrantzitsuena tresnak direla pentsatzeko joera oso zabalduta dago eta, ondorioz, irakaskuntza gailuetan zentratzeko ohitura orokorra da.

Baina ez, gaitasun digitala teknozentrismotik haratago doa. Teknologia ikaskuntza-prozesuaren mesederako erabili behar dugu, teknologiaren benetako balioa erabilera baita.

DIGCOMP proiektuan da Europako gaitasun digitalen garapenaren oinarria. Proiektuaren helburu nagusia digitalki lehiakor izateko funtsezko osagaiak identifikatzea eta baliozkotzea da: ezagutza, trebetasunak eta jarrerak.

DIGCOMP-en arabera gaitasun digitala 5 ardatz eta  21 gaitasunez osatzen da:

1. Informazioa: Informazio digitala identifikatzea, bilatzea, berreskuratzea, metatzea, antolatzea eta aztertzea, garrantziaren eta helburuaren arabera.
   1. Informazioa arakatzea, bilatzea eta behatzea
   2. Informazioaren ebaluazioa
   3. Informazioa babestea eta berreskuratzea
2. Komunikazioa: Ingurune digitaletan komunikatzea, online tresnen bidez baliabideak partekatzea, tresna digitalen bidez beste batzuekin konektatu eta lankidetzan jardutea, komunitateetan eta sareetan interakzioan jardutea eta parte hartzea, eta kulturarteko.
   1. Teknologiaren bidez interakzioan jardutea
   2. Informazioak eta edukiak partekatzea
   3. Herritarren online parte-hartzea
   4. Kanal digitalen bidezko lankidetza
   5. Netiketa
   6. Nortasun digitalaren kudeaketa
3. Edukiak sortzea: Eduki berriak sortu eta editatzea (testuak, irudiak, bideoak, etab.); lehenagoko ezagutzak eta edukiak txertatzea eta berregitea; ekoizpen artistikoak, multimedia edukiak eta programazio informatikoa egitea; jabetza intelektualaren eskubideak eta erabilera-lizentziak aplikatzen jakitea.
   1. Edukiak Garatzea
   2. Integratzea eta berritzea
   3. Egile eskubideak eta lizentziak
   4. Programazioa
4. Segurtasuna: Banakako babesa, datuen babesa, nortasun digitalaren babesa, segurtasunaren erabilera, erabilera seguru eta jasangarria.
   1. Gailuen babesa
   2. Datu pertsonalak babeste
   3. Osasuna babestea
   4. Ingurumena babestea
5. Arazoak bideratzea: Baliabide digitalen erabilera-beharrak identifikatzea; tresna digital egokienei buruzko erabaki arrazoituak hartzea, helburuaren edo beharraren arabera; kontzeptuen gaineko arazoak ebaztea, bitarteko digitalak erabiliz; teknologiak modu sortzailean erabiltzea; arazo teknikoak konpontzea; norberaren eta besteen gaitasunak eguneratzea.
   1. Arazo teknikoak ebaztea
   2. Behar eta erantzun teknologikoak identifikatzea
   3. Berrikuntza eta teknologia sormenez erabiltzea
   4. Gaitasun digitaleko gabeziak identifikatzea

Gurasoak eta haurren urritasunak: harreman gogorrak

Maria y Yo (2010) – Félix Fernández de Castro

Autismoaren nahasteak hiru zailtasun nagusi ditu ondoriotzat:

1. Gizarte elkarrekikotasun nahastea
2. Hitz eta ez hitzezko komunikazioa
3. Interesgune eta jokabide mugatuak

Maria y yo dokumentalean, Mariaren egunerokotasunaren bidez, autismoaren ezaugarriak identifikatu eta ezagutzeko aukera dugu: arauak ezin ulertzea, izenak gogoratzeko gaitasuna, errutinen beharra, marrazkien bidezko komunikazioa, … Bere garapena, 14 urte dituelarik, 4 urteko ume batena da. Gainera, ezin ditu jasotzen dituen estimuluak ordenatu, denak batera hautematen dituelarik, kaos bat sortuz. Horregatik, isolamenduan babesten dira edota gauza bakar batean zentratzen dira.

10 hilabeterekin amak zerbait ondo ez zebilela antzeman zuen, Mariaren garapena ez baitzen normala. Baina aitak, pediatraren ahotik garapen atzerapena zegoela entzun arte ez zen sintomez konturatu, bere panpintxoaren arazoa onartzen kostatu zitzaion.

Gurasoen lehenengo sentimendua erruarena izaten ohi da, euren buruei non egon den akatsa galdetzen diotelarik. Larritasuna, galderak eta beldurrak ugariak ziren, baina, egoera berdinean aurkitzen ziren gurasoen eskutik laguntza handia jaso zutela aitortzen dute. Denbora aurrera egin ahala,  Mariaren autismoa diagnostikatu zen eta Maria bere unibertso txikian bizi dela ulertu zuten.

Lortutakoak esfortzu handi eta lan gogorrari esker lortu ditu, eta gurasoek lortuko ez zituen gauza asko egiteko gai izan da. Autonomia eta autoestimua lantzen dute hezkuntza premia berezien eskolan zein etxean, egunero, minuturo: nahiz eta gehiago kostatu berak egin behar ditu lanak eta ondo egindakoa errekonozitzen diote.

Aitaren ardura nagusia Mariaren zoriontasuna da eta beldur handiena Mariaren bakardadea da. Hori dela eta, bera ez dagoenerako, Maria ulertu eta zainduko duen maitasun sarea eraikitzea da bere helburuetako bat, bere segurtasunaz ziurtatuz.

Esan bezala, dokumentalari esker, autismo nahastea ezagutzeko aukera dugu, baina nire uste, beste gai nagusi eta garrantzitsu bat lantzen du: gurasoen erantzuna, onarpena, jarrera, sentimenduak, ardurak eta beldurrak. Nahaste guztietan, gurasoen onarpen prozesua zaila eta luzea izaten ohi da, eta haurraren garapen orokorrean eragina du. Ondorioz, diagnostiko baten aurrean, familiaren informazioa jasotzea beharrezkoa da, etxeko giroa eta egoeraren inguruko iritzi, pentsamendu eta sentimendu ezberdinak.

Eta guzti honekin lotuta, orain dela pare bat egun irakurritako testu labur eta errez bat zuekin partekatzea nahi dut. Emily Pearl Kinsgley-en testua da eta era dotorean kontatzen digu urritasun bat duen seme/alaba bat izatea zer den: LA_BELLEZA_DE_HOLANDA