Gaitasun digitala, teknozentrismotik haratago

Gaitasun digitala gaitasun teknologikoa baino zerbait gehiago da. Urte askotan zehar eta, zoritxarrez, oraindik ere burugogor karratu batzuetan, uste izan da aro digitalaren oinarria tresnak direla. Hau da, teknologian garrantzitsuena tresnak direla pentsatzeko joera oso zabalduta dago eta, ondorioz, irakaskuntza gailuetan zentratzeko ohitura orokorra da.

Baina ez, gaitasun digitala teknozentrismotik haratago doa. Teknologia ikaskuntza-prozesuaren mesederako erabili behar dugu, teknologiaren benetako balioa erabilera baita.

DIGCOMP proiektuan da Europako gaitasun digitalen garapenaren oinarria. Proiektuaren helburu nagusia digitalki lehiakor izateko funtsezko osagaiak identifikatzea eta baliozkotzea da: ezagutza, trebetasunak eta jarrerak.

DIGCOMP-en arabera gaitasun digitala 5 ardatz eta  21 gaitasunez osatzen da:

1. Informazioa: Informazio digitala identifikatzea, bilatzea, berreskuratzea, metatzea, antolatzea eta aztertzea, garrantziaren eta helburuaren arabera.
   1. Informazioa arakatzea, bilatzea eta behatzea
   2. Informazioaren ebaluazioa
   3. Informazioa babestea eta berreskuratzea
2. Komunikazioa: Ingurune digitaletan komunikatzea, online tresnen bidez baliabideak partekatzea, tresna digitalen bidez beste batzuekin konektatu eta lankidetzan jardutea, komunitateetan eta sareetan interakzioan jardutea eta parte hartzea, eta kulturarteko.
   1. Teknologiaren bidez interakzioan jardutea
   2. Informazioak eta edukiak partekatzea
   3. Herritarren online parte-hartzea
   4. Kanal digitalen bidezko lankidetza
   5. Netiketa
   6. Nortasun digitalaren kudeaketa
3. Edukiak sortzea: Eduki berriak sortu eta editatzea (testuak, irudiak, bideoak, etab.); lehenagoko ezagutzak eta edukiak txertatzea eta berregitea; ekoizpen artistikoak, multimedia edukiak eta programazio informatikoa egitea; jabetza intelektualaren eskubideak eta erabilera-lizentziak aplikatzen jakitea.
   1. Edukiak Garatzea
   2. Integratzea eta berritzea
   3. Egile eskubideak eta lizentziak
   4. Programazioa
4. Segurtasuna: Banakako babesa, datuen babesa, nortasun digitalaren babesa, segurtasunaren erabilera, erabilera seguru eta jasangarria.
   1. Gailuen babesa
   2. Datu pertsonalak babeste
   3. Osasuna babestea
   4. Ingurumena babestea
5. Arazoak bideratzea: Baliabide digitalen erabilera-beharrak identifikatzea; tresna digital egokienei buruzko erabaki arrazoituak hartzea, helburuaren edo beharraren arabera; kontzeptuen gaineko arazoak ebaztea, bitarteko digitalak erabiliz; teknologiak modu sortzailean erabiltzea; arazo teknikoak konpontzea; norberaren eta besteen gaitasunak eguneratzea.
   1. Arazo teknikoak ebaztea
   2. Behar eta erantzun teknologikoak identifikatzea
   3. Berrikuntza eta teknologia sormenez erabiltzea
   4. Gaitasun digitaleko gabeziak identifikatzea

PLE: nabigatzailea aukeratzea, informazioa bilatzeko lehenengo urratsa

Interneten informazioa bilatzeko, lehendabiziko urratsa nabigatzaile bat aukeratu, ireki eta erabiltzea da. Nabigatzailea informazio-bilaketaren oinarrizko tresna da.

Eskura ditugun nabigatzaile gehienen oinarrizko funtzionamendua bera izan arren, euren artean ezberdintasunak daude. Garrantzitsua da nabigatzaile bakoitzaren ezaugarria nagusiak (abiadura, segurtasuna, pribatutasuna, diseinua) eta  eskaintzen dizkigun aukerak/funtzioak (irrisgarritasuna, laster-markak, bilaketak, pluging-ak…) ezagutzea, gure lan egiteko moduarekin bat egiten duena edota gure lan estrategien arabera egokiena dena aukeratu eta erabiltzeko.

 

 

Hona hemen mundu mailan gehien erabiltzen diren nabigatzaileak (tresnaren webgunera joateko, irudian click egin):

• FIREFOX

Firefox nola erabili eta aukerak

• CHROME

Chrome nola erabili eta aukerak

• INTERNET EXPLORER

Internet explorer nola erabili eta aukerak

Gurasoak eta haurren urritasunak: harreman gogorrak

Maria y Yo (2010) – Félix Fernández de Castro

Autismoaren nahasteak hiru zailtasun nagusi ditu ondoriotzat:

1. Gizarte elkarrekikotasun nahastea
2. Hitz eta ez hitzezko komunikazioa
3. Interesgune eta jokabide mugatuak

Maria y yo dokumentalean, Mariaren egunerokotasunaren bidez, autismoaren ezaugarriak identifikatu eta ezagutzeko aukera dugu: arauak ezin ulertzea, izenak gogoratzeko gaitasuna, errutinen beharra, marrazkien bidezko komunikazioa, … Bere garapena, 14 urte dituelarik, 4 urteko ume batena da. Gainera, ezin ditu jasotzen dituen estimuluak ordenatu, denak batera hautematen dituelarik, kaos bat sortuz. Horregatik, isolamenduan babesten dira edota gauza bakar batean zentratzen dira.

10 hilabeterekin amak zerbait ondo ez zebilela antzeman zuen, Mariaren garapena ez baitzen normala. Baina aitak, pediatraren ahotik garapen atzerapena zegoela entzun arte ez zen sintomez konturatu, bere panpintxoaren arazoa onartzen kostatu zitzaion.

Gurasoen lehenengo sentimendua erruarena izaten ohi da, euren buruei non egon den akatsa galdetzen diotelarik. Larritasuna, galderak eta beldurrak ugariak ziren, baina, egoera berdinean aurkitzen ziren gurasoen eskutik laguntza handia jaso zutela aitortzen dute. Denbora aurrera egin ahala,  Mariaren autismoa diagnostikatu zen eta Maria bere unibertso txikian bizi dela ulertu zuten.

Lortutakoak esfortzu handi eta lan gogorrari esker lortu ditu, eta gurasoek lortuko ez zituen gauza asko egiteko gai izan da. Autonomia eta autoestimua lantzen dute hezkuntza premia berezien eskolan zein etxean, egunero, minuturo: nahiz eta gehiago kostatu berak egin behar ditu lanak eta ondo egindakoa errekonozitzen diote.

Aitaren ardura nagusia Mariaren zoriontasuna da eta beldur handiena Mariaren bakardadea da. Hori dela eta, bera ez dagoenerako, Maria ulertu eta zainduko duen maitasun sarea eraikitzea da bere helburuetako bat, bere segurtasunaz ziurtatuz.

Esan bezala, dokumentalari esker, autismo nahastea ezagutzeko aukera dugu, baina nire uste, beste gai nagusi eta garrantzitsu bat lantzen du: gurasoen erantzuna, onarpena, jarrera, sentimenduak, ardurak eta beldurrak. Nahaste guztietan, gurasoen onarpen prozesua zaila eta luzea izaten ohi da, eta haurraren garapen orokorrean eragina du. Ondorioz, diagnostiko baten aurrean, familiaren informazioa jasotzea beharrezkoa da, etxeko giroa eta egoeraren inguruko iritzi, pentsamendu eta sentimendu ezberdinak.

Eta guzti honekin lotuta, orain dela pare bat egun irakurritako testu labur eta errez bat zuekin partekatzea nahi dut. Emily Pearl Kinsgley-en testua da eta era dotorean kontatzen digu urritasun bat duen seme/alaba bat izatea zer den: LA_BELLEZA_DE_HOLANDA

Eskola inklusiboaren postulatuak

Ondoren, eskola inklusiboak bete behar dituen ezaugarriak aipatuko ditugu, bizitzeko eta bizikide izateko eredua landu eta lortzeko eskolak nola izan behar duen.

Uneskok Salamancako Adierazpenean aldarrikatzen duen gizaki guztien duintasuna eta berezitasunak errespetatuko dituen gizarteak elkarreraginean jarduten jakin behar du, eta horretarako, inklusioa eta tratu normaldua ezinbestekoa da. Ikasle guztiak, elkarrekin eskolatu, eta beren hazkuntza pertsonal eta sozialean funtsezkoa duten elkarrekin eta elkarrengandik ikastea ahalbidetu behar dugu.

Horretarako, eskolak…

1. Dibertsitatea goraipatu behar du: eskolan dibertsitatea balio eta dohaintzat hartu beharra dago
2. Ikasten gozatzea ziurtatu behar du: eskolan den-denek gustura eta seguru ikusi behar dute euren burua
3. Gustura joatea eta egotea lortu behar du: denei ikasteko aukera berdinak eman, elkarrekin, elkar laguntzea eta elkar bizipenen bidez gozatuz
4. Komunitate osoa seguru sentitzeaz arduratu behar da: ikasleek ez ezik pertsonal guztiak ere seguru sentitzeko aukera behar dute
5. Berdintasun politikan oinarrituta egon behar da: guztiok onartuta sentitu behar dira, berdintasunezko printzipioak betetzen direlarik
6. Ikastea erraztuko duten irakasleak eduki behar ditu: jakinduri iturri izateaz gain, ikasten ikasteko ikuspegia izan behar dute.
7. Ikaslea elkarlanerako prestatu behar du, ez lehiaketarako: eskolan elkarlana lehiaketaren aurretik lehenetsi behar da, kide guztiak inplikatuz eta bakoitzak bere lanaren arduraduna izaten irakatsiz

 

Hainbatetan errepikatu ditudan ezaugarriak dira, nola ez, orain arteko eskola eskola inklusiboan bihurtzeak aldaketa ugari eskatzen baititu, ez da lan erraza, baina, guztion lana da eta lan horren emaitza guztiontzako gizartekoa eraikitzea izango da, beraz, lana gogorra izan arren, egin beharrekoa da.

Irakasle izateko ikasten gaudenon ametsa, etorkizunean, orain arte idatzitako guztia aldaketa baten teoria hutsa izatea da, horren atzetik, etorkizuneko eskolaren ezaugarriak, betetzen dituen funtzioak eta ekintzak inklusibo normalizatuak baitaude.